Tại thị trường lốp ôtô Việt Nam hiện nay, sản phẩm ngoại nhập chiếm hơn 90%, trong đó các sản phẩm do Trung Quốc sản xuất chiếm tới 60-70%, chưa kể còn khai gian giá trị để trốn thuế.
Theo ước tính của Hiệp hội cao su Việt Nam, nhu cầu lốp xe ở Việt Nam tăng trưởng trung bình 5%/năm. Cụ thể, trong năm 2014, cả nước có 39,95 triệu chiếc xe máy lưu hành, nhu cầu lốp xe máy cần là 33,96 triệu chiếc. Trong khi đó, với khoảng 1,64 triệu ôtô lưu hành trên cả nước trong năm nay, tổng nhu cầu lốp xe ôtô dự kiến sẽ là 5,05 triệu chiếc. Như vậy, tổng nhu cầu lốp xe trong năm 2014 lên tới khoảng 39 triệu chiếc.
Điều đáng nói là hiện phần lớn lốp xe ở Việt Nam đều là hàng nhập khẩu (sản phẩm sản xuất nội địa chỉ chiếm 10%). Trong khi đó, các sản phẩm lốp xe có nguồn gốc từ Trung Quốc lại chiếm áp đảo tới 60-70%, đặc biệt là ở phân khúc lốp bố thép – bao gồm lốp toàn thép TBR, và lốp bán thép PCR. Tuy nhiên, hầu như toàn bộ các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc đều không được khai báo đúng như thực tế để trốn thuế.
Cụ thể, lốp xe do Trung Quốc sản xuất nhập khẩu về Việt Nam được kê khai giá trị chỉ bằng 30% giá xuất xưởng của sản phẩm. Tức là khi nhà vận tải trong nước mua lốp Trung Quốc, họ sẽ nhận được hóa đơn thanh toán chỉ bằng 30% giá trị mà họ phải trả tiền mua thực sự. Đơn cử như sản phẩm lốp ôtô bố thép TBR khi nhập khẩu chỉ được khai báo ở mức giá 75USD/lốp, trong khi giá xuất xưởng của sản phẩm này rơi vào khoảng 210 USD/lốp. Nếu khai đúng giá trị thật, số tiền thuế phải nộp là78,75USD/lốp. Song việc khai gian khi làm thủ tục nhập khẩu khiến số thuế phải nộp chỉ còn 28,12USD/chiếc, tức là chưa đến một phần ba số thuế thực nộp.
Hành động gian lận của các doanh nghiệp trong nước được tiếp tay bởi nước ngoài đang gây thất thoát lớn cho ngân sách nhà nước bởi với lượng nhập khoảng 1,5 triệu lốp/năm, số tiền thuế mà các doanh nghiệp trốn được lên tới hơn 75 triệu USD, bằng với số tiền đầu tư xây dựng một nhà máy sản xuất lốp ôtô hiện đại có quy mô khu vực. Không chỉ gây hụt thu cho ngân sách nhà nước, việc quản lý lỏng lẻo khiến cho các sản phẩm lốp nhập khẩu Trung Quốc dễ dàng “qua mặt” khâu kiểm định chất lượng và giá cả sản phẩm đang khiến cho các sản phẩm nội địa khó có cơ hội cạnh tranh về giá.
Rõ ràng, nếu để tình trạng này kéo dài, thị trường lốp ôtô Việt Nam sẽ sớm trở thành “bãi rác” tiêu thụ các sản phẩm lốp thứ cấp của các nhà máy Trung Quốc, vốn là những sản phẩm không đạt yêu cầu và tiêu chuẩn để xuất khẩu sang các thị trường ở những nước khác. Trong khi đó, các doanh nghiệp sản xuất lốp nội địa dễ bề bị “bóp nghẹt”, không có cơ hội để tiếp tục mở rộng sản xuất và phát triển.
