Trả lời:
Có thể xem hệ thống phanh xe là một cơ chế an toàn quan trọng nhất trên xe. Khi không có phanh xe, xe của bạn cần phải có một khoảng thời gian đủ dài để có thể giảm tốc. Vậy nên hệ thống phanh hoạt động như thế nào?
Khi bạn đạp chân phanh, thì xe của bạn sẽ đưa dầu phanh đến từng bánh xe, từ từ cho tất cả các bánh xe dừng lại cùng một lúc. Xét về mặt nguyên tắc, hệ thống phanh xe sẽ biến động năng thành ma sát giúp dừng xe lại. Bố phanh cũng chính là bộ phận tạo nên lực ma sát đó, bằng cách cọ sát vào đĩa phanh của xe.
Hôm nay hãy cùng VNC TIRE tìm hiểu các loại bố phanh khác nhau đang có mặt trên thị trường, ưu và nhược điểm của từng loại, đặc biệt là sự khác nhau giữa bố phanh kim loại và bố phanh bằng gốm để giúp bạn có sự lựa chọn loại bố phanh tốt nhất cho xe cũng như cách lái của mình
BỐ PHANH HỮU CƠ
Đầu tiên thì bố phanh được làm từ amiăng, đây là một loại vật liệu hấp thụ nhiệt phù hợp với việc mài mòn của bố phanh. Tuy nhiên, sau đó, amiăng đã được các chuyên gia phát hiện là một hợp chất có khả năng gây ung thư và việc tiếp xúc lâu dài có thể dẫn đến bệnh ung thư.
Bố phanh bằng chất amiăng khi bị mòn theo thời gian sẽ giải phóng ra chất amiăng dính vào trong lốp xe và đi vào không khí. Các đơn vị nhà sản xuất nhận thấy amiăng không phải là hợp chất an toàn để sử dụng cho việc sản xuất hệ thống phanh. Vì vậy mà bố phanh hữu cơ hoặc bố phanh bằng chất hữu cơ phi amiăng (NAO) được tạo ra nhằm khắc phục vấn đề này.
Bố phanh hữu cơ là một trong những trang bị tiêu chuẩn trên khoảng 67% xe mới ở Mỹ, được làm bằng hỗn hợp các loại sợi và các chất liệu như cao su, hợp chất carbon, thủy tinh hay các sợi thủy tinh, Kevlar và các vật liệu khác, được kết lại với nhau bằng nhựa resin trong suốt. Các vật liệu này tạo ra ít bụi hơn các bố phanh khác như bố phanh kim loại và có giá thành mềm hơn. Không giống như bố phanh hiệu năng cao chủ yếu được sử dụng trong các loại xe hạng nặng và các loại xe công suất lớn, bố phanh hữu cơ tạo ra một lượng ma sát vừa phải đồng thời nó không sinh nhiệt quá lớn, thích hợp cho những người lái xe với nhu cầu lái xe thông thường mỗi ngày. Bố phanh hữu cơ cũng yên tĩnh và không tạo nhiều ma sát lên đĩa phanh, đây là một lợi thế vì chi phí cho việc sửa chữa và thay đĩa phanh cũng khá cao.
Tuy nhiên với bố phanh hữu cơ có một số bất lợi khi bạn so sánh với các loại bố phanh khác. Vốn đây là một vật liệu tổng hợp, bố phanh hữu cơ thì có xu hướng mòn nhanh hơn, vì vậy cũng cần phải thay thường xuyên hơn. Bố phanh này chỉ hoạt động tốt nhất trong phạm vi nhiệt độ môi trường thấp và không thực sự hiệu quả trong điều kiện thời tiết quá khắc nghiệt hoặc khi phanh quá mạnh và sinh nhiệt quá cao. Bố phanh hữu cơ có độ nén cao hơn, nên người cầm lái phải sử dụng nhiều lực hơn khi phanh để phanh hiệu quả hơn.
BỐ PHANH BẰNG GỐM
Thêm một lựa chọn khác cho bố phanh là loại bố phanh bằng gốm. Những bố phanh này được làm từ gốm rất giống với các loại gốm dùng để chế tạo ra đồ gốm và chén đĩa, nhưng dày và bền hơn rất nhiều. Bố phanh bằng gốm được chèn thêm các sợi đồng và giúp tăng cường độ ma sát và độ dẫn nhiệt.
Từ khi được phát triển vào giữa những năm 1980, bố phanh bằng gốm ngày càng được thị trường ưa chuộng vì một số lý do:
- Độ ồn: Bố phanh bằng gốm thường rất êm, gần như không tạo ra tiếng ồn mỗi khi bạn cần phanh.
- Lượng bụi phát sinh trong quá trình hao mòn: Khi so sánh với bố phanh hữu cơ thì bố phanh bằng gốm tạo ra ít bụi hơn trong thời gian sử dụng.
- Nhiệt độ và điều kiện lái xe: So với loại bố phanh hữu cơ, thì bố phanh bằng gốm hoạt động đáng tin cậy hơn trong phạm vi nhiệt độ lớn hơn với những điều kiện lái xe đa dạng hơn.
Tuy nhiên, theo như thông thường, vật liệu nào cũng sẽ có điểm yếu bên cạnh những ưu điểm. Bố phanh bằng gốm cũng có một số hạn chế như sau.
Trước hết phải kể đến chi phí: do chi phí sản xuất cao hơn và bố phanh bằng gốm thường là loại đắt nhất trong tất cả các loại bố phanh. Thay vào đó, cả chất liệu gốm và đồng đều không thể hấp thụ nhiệt nhiều như các loại vật liệu khác, nhiệt lượng phát ra từ quá trình phanh xe sẽ thoát ra khỏi bố phanh cũng như là đi vào phần còn lại của hệ thống phanh xe. Điều này gây hao mòn cho các bộ phận khác của phanh xe. Cuối cùng thì bố phanh bằng gốm vẫn không được xem là sự lựa chọn tốt nhất khi bạn lái xe trong các điều kiện khắc nghiệt, chẳng hạn như khi thời tiết rất lạnh hoặc khi lái xe trên đường đua.
BỐ PHANH KIM LOẠI
Loại bố phanh cuối cùng trong danh sách là bố phanh bán kim loại, thường được gọi là "bố phanh bằng kim loại". Bố phanh được làm từ 30% đến 70% kim loại ( đồng, sắt, thép hoặc các hợp kim composite khác). Những kim loại khác nhau sẽ kết hợp với chất bôi trơn là graphite cũng như các chất phụ gia khác để tạo thành bố phanh. Có rất nhiều loại hợp chất kim loại khác nhau, và dĩ nhiên mỗi loại đều có những ưu điểm phù hợp cho những tình huống khác nhau từ nhu cầu lái xe mỗi ngày cho đến việc chạy trên các tuyến đường đua.
Đối với một số người và đặc biệt là những ai đang cần hiệu suất vận hành, thì sự lựa chọn giữa bố phanh gốm và kim loại cũng rất dễ dàng. Những người Điều khiển các dòng xe hiệu năng cao sẽ thích sử dụng bố phanh bằng kim loại bởi loại phanh này có hiệu suất phanh tốt hơn trong phạm vi nhiệt độ và điều kiện lái đa dạng hơn. Tính chất của kim loại là một chất dẫn nhiệt tốt nên có khả năng chịu được nhiều dải nhiệt rộng hơn, đồng thời kim loại còn giúp làm mát hệ thống phanh nhanh hơn. Phanh kim loại cũng không nén nhiều như phanh hữu cơ, do vậy Mà người điều khiển xe không cần dùng quá nhiều lực để phanh xe.
Tuy nhiên, đối với bố phanh kim loại cũng có vài khuyết điểm. Loại phanh này thường có tiếng ồn hơn bố phanh gốm hoặc bố phanh hữu cơ, tạo nên độ ồn cho xe, cũng như tạo ra lực ma sát mạnh hơn lên hệ thống phanh, làm tăng áp lực và độ hao mòn lên đĩa phanh. Về giá cả, thì bố phanh bằng kim loại cao hơn bố phanh hữu cơ và thấp hơn bố phanh gốm. Bố phanh kim loại cũng thường tạo ra nhiều lượng bụi hơn hai loại còn lại.
CHỌN BỐ PHANH THÍCH HỢP
Vậy thì nên chọn loại bố phanh nào là lựa chọn tốt nhất cho bạn, bố phanh gốm, bán kim loại hay bố phanh hữu cơ? Điều đó hoàn toàn còn phải phụ thuộc vào cảm giác lái mà bạn tìm kiếm và kết hợp với cách lái của bạn. Nếu như bạn sở hữu một chiếc xe thể thao hiệu năng cao, hay bạn thích phong cách lái thể thao phấn khích, tốt nhất bạn nên chọn bố phanh bằng kim loại.
Mặt khác, nếu như bạn thường xuyên lái xe trong đường đô thị, bạn sẽ thấy bố phanh bằng gốm là lựa chọn tốt hơn. Nếu như bạn không lái xe đi những quãng đường dài, bố phanh hữu cơ có thể là lựa chọn tốt nhất, chi phí hợp lý cho thói quen lái xe của bạn.
Dưới đây là một bảng minh họa đơn giản về một số điểm khác biệt tương đối giữa bố phanh hữu cơ, bố phanh gốm và kim loại.
| LOẠI BỐ PHANH | HỮU CƠ | GỐM | KIM LOẠI |
| Giá | $ | $$$ | $$ |
| Khả năng vận hành | Thấp | Trung bình | Cao |
| Độ ồn | Thấp | Rất thấp | Cao |
| Mức độ mòn gây ra cho hệ thống phanh | Thấp | Rất thấp | Trung bình |
